Zawód lekarza w Polsce, czyli czego boją się medycy

Lekarz to profesja, która niezmiennie figuruje w czołówce zawodów nie tylko najbardziej pożądanych, ale także cieszących się największym zaufaniem społecznym. Odpowiedzialność za życie i zdrowie pacjentów niekiedy wiąże się jednak ze stresem – tak deklaruje 35% polskich medyków, którzy wzięli udział w badaniu dotyczącym zawodu lekarza i obaw z nim związanych, przeprowadzonym w ramach programu „RECEPTA na sukces w medycynie” przez firmę Gedeon Richter w marcu 2019 roku¹ . Jednocześnie tylko co dziesiąty ankietowany przyznaje, że nie angażuje się osobiście w kontakty z pacjentami i zachowuje dystans względem nich, jak i ich problemów. Z jakimi obawami spotykają się w miejscu pracy przedstawiciele jednego z najbardziej poważanych powszechnie zawodów?


Czego boją się lekarze w swojej pracy?

Medycy, mimo zdobytego wykształcenia i wysoce rozwiniętych kompetencji, obawiają się, że swoim działaniem mogą zaszkodzić pacjentom (18%). Poza oceną ich stanu zdrowia oraz przeprowadzeniem badań lekarze często podejmują decyzje, które mogą zaważyć na życiu chorych. Tym samym 38% zapytanych medyków przyznaje, że obawia się ryzyka postawienia mylnej diagnozy, 39% zaś – śmierci swojego pacjenta. Ponadto stres tej grupy zawodowej związany jest także z dużymi wymaganiami, jakie stawiają przed lekarzami rodziny pacjentów. Próbują oni zatem nie zawieść nie tylko chorego, ale także ich bliskich, którzy ufają im i pokładają w nich duże nadzieje. Z kolei dla niemal co piątego respondenta czynnikiem stresogennym są także zmiany legislacyjne i zawiłe rozwiązania prawne. Jednak zaledwie 25% respondentów wskazuje, że niepokój wywołuje u nich popełnienie błędu w dokumentacji oraz wypisanie błędnej recepty (15%). Z punktu widzenia prawa, są to jednak istotne dokumenty, których regularne i poprawne wypełnianie może być pomocne i stanowić dowód w sytuacji pociągnięcia do odpowiedzialności prawnej za wykonywanie czynności zawodowych. I tak prawie połowa badanych (43%) potwierdza, że lęk budzi w nich możliwość złożenia przez pacjenta pozwu oraz perspektywa sprawy sądowej. Realnie pozew sądowy otrzymało prawie 30% respondentów – istotnie częściej dotyczy to też mężczyzn niż kobiet. Z kolei ponad 1/3 badanych choć nie doświadczyła takiej sytuacji bezpośrednio, przyznaje, że zna lekarzy, którzy otrzymali pozew. Okazuje się też, że blisko 1/3 badanych spotkała się z nękaniem i zastraszaniem ze strony pacjentów. Wśród najczęściej wymienianych metod nękania znalazły się agresja słowna (70%), groźba złożenia pozwu do sądu (46%) oraz prześladowanie, m.in. uporczywe telefonowanie czy rozpowszechnianie plotek (36%). Co ciekawe, badanie wykazuje jednocześnie, że medycy to grupa zawodowa, która charakteryzuje się wysokim poczuciem pewności zatrudnienia – tylko 5% respondentów boi się zwolnienia z pracy.

Sposoby radzenia sobie ze stresem

Nie ma jednej skutecznej metody radzenia sobie ze stresem. Najlepszym rozwiązaniem jest elastyczne dobieranie sposobów, które w danej chwili i sytuacji pozwolą poradzić sobie ze stanem napięcia emocjonalnego. Sport – to najczęściej wskazywana przez przedstawicieli zawodu medycznego metoda na zniwelowanie poziomu stresu (tak odpowiedziało 22% badanych). Z kolei 1/8 respondentów oddaje się w tym celu swojemu hobby. Z trudnymi sytuacjami lekarze radzą sobie również dzięki wsparciu kolegów lekarzy (tak deklaruje prawie połowa ankietowanych – 46%), a 35% badanych przyznaje też, że prosi o pomoc rodzinę.

Przygotowanie do zawodu

Ponad 80% lekarzy deklaruje, że wiedza dotycząca prawa oraz sposobów radzenia sobie z popełnianiem błędów lekarskich, otrzymana w trakcie studiów, nie przygotowała ich odpowiednio do rozwiązywania problemów w pracy. Co zatem, zdaniem badanych, wpłynęłoby na poprawę tej sytuacji? Respondenci wskazują na zwiększenie ilości zajęć praktycznych i zorganizowanie odpowiednich szkoleń, m.in. dotyczących prawa i medycyny (47%). Okazuje się również, że zajęcia z zakresu psychologii oraz komunikacji wpłynęłyby korzystnie na uzupełnienie wiedzy w zakresie komunikacji z pacjentem (tak uważa 43% badanych). W odpowiedzi na te potrzeby oraz obawy dotyczące prawa w obszarze medycyny powstał projekt „RECEPTA na sukces w medycynie” skierowany do studentów kierunku lekarskiego. Inicjatywa, której pomysłodawcą jest firma Gedeon Richter, zakłada przekazanie beneficjentom praktycznej wiedzy i udzielenie im wsparcia zarówno w zakresie odpowiedzialności prawnej lekarza, jak i dotyczącego zarządzania stresem w trudnych sytuacjach. 

^{1. Badanie ARC Rynek i Opinia na zlecenie Gedeon Richter w ramach programu „RECEPTA na sukces w medycynie” – „Badanie dotyczące zawodu lekarza i obaw z nim związanych”, marzec 2019.}